کلیسای مورمون یا مورمونیسم در ششم آوریل 1830میلادی در آمریکا توسط فردی به اسم جوزف اسمیت تأسیس شد، جوزف در بیست و سوم دسامبر 1805میلادی در خانواده ای روستایی و کشاورز متولد شد. حوالی چهارده سالگی بعد از کش و قوس های فراوان و مطالعه درباره اعتقادات مختلف مسیحیت و نتیجه نگرفتن، تصمیم گرفت از خداوند هدایت بخواهد، اسمیت مدعی شد که خداوند بر او تجلی یافته و به او گفته که نباید از هیچکدام از این کلیساها پیروی کند و یک مذهب مسیحی جدید بنا کند. بعد هم دوباره مدعی شد که در شب بیست و یکم سپتامبر 1823 بازهم از خداوند سؤال کرده و این بار فرشته ای به او ظاهر شده، خود او گفته:

هنگامی که خداوند را این گونه می‏خواندم، نوری را مشاهده کردم که در اتاقم پدید آمد و فزونی یافت تا این که اتاق از ظهر روشن‏تر شد، در این هنگام بی‏درنگ شخصی در کنار بسترم پدیدار شد که در هوا ایستاده بود و پاهایش به زمین نمی‏رسید. او مرا با نام کوچکم صدا کرد و گفت که او رسولی است که از سوی خدا فرستاده شده و نامش مورونی است و افزود که خدا کاری دارد که من باید آن را انجام دهم، او گفت که نوشته ه‏ای مکتوب بر الواح زرین به ودیعت نهاده شده است که شرحی از ساکنان نخستین این قاره و منشأ آنان به دست می‏دهد.

در کتاب مورمون آمده که مورونی آخرین (Nephi) است و در قرن پنجم میلادی زندگی میکرد که وظیفه اش این بود که رازهای خداوند را پیش خود نگه دارد تا وقتی که به فردی مناسب انتقال دهد. روز بعد اسمیت به تپه کومُره رفت و الواح را در جایی که مورونی گفته بود پیدا کرد، اسمیت میگه:

من کوشیدم آنها را بیرون بیاورم، اما آن رسول مرا از این کار منع کرد و به من اطلاع داد که زمان بیرون آوردن آنها هنوز نرسیده است و تا چهار سال پس از آن هم نخواهد رسید.

چهار سال بعد اسمیت الواح زرین را برداشت تا آنها را ترجمه کند، الواحی که به گفته خودش با خط مصری باستان و هیروگلیف نوشته شده بودند و بعد از تمام شدن ترجمه کتاب، آتشی مقدس الواح زرین را از بین برد. اسمیت در سال 1830 در حالی که بیست و پنج سال داشت، کتاب مورمون را به عنوان ترجمه الواح زرین منتشر کرد.

مورمون‏ها معتقدند که جوزف اسمیت وسیله ‏ای برای تحقق اراده خداوند در مورد نجات امت‏ ها و رستگاری باقی‏مانده خاندان بنی اسرائیل و رساندن پیام انجیل به مردم است و کتابشان، کتاب مورمون، مثل کتاب مقدس کلام خداست.

قهرمانان کتاب مورمون یهودیانی هستند که قبل از ویرانی اورشلیم، در حوالی سال 600 ق.م. از شهر بیرون آمدند و کم کم قومی بزرگ شدند. شخصیت اصلی کتاب نفی نام دارد. او و پدرش لِحی،  پیامبرند و به فرمان خدا پس از مسافرت در صحرا از تنگه ای به قاره آمریکا می‏روند. نفی خود را در هر حال تسلیم امر خدا می‏داند، اما برادرانش، لامان و لَموئیل، سر ناسازگاری داشتند و به همین دلیل خدا آنها را لعنت می‏کند و پوستشان تیره می‏شود! مورمون‏ها سرخ‏پوستان آمریکا را که «لامانیان» می‏نامند، از نسل همین دو برادر (لامان و لموئیل) می‏دانند.

منتقدین مورمون ها میگویند کتاب مورمون ساخته اسمیت است و او پیامبری دروغین ولی نویسنده‏ای تواناست. این منتقدین میگویند اسمیت مقلدی بوده که آثار برخی از نویسندگان را مبنای کار خود قرار داده است. مهم‏ترین این نویسندگان سالامان اسپولدینگ است.  در سال 1833 گروهی مدعی شدند که شخصی کتاب اسپولدینگ را به اسمیت داده است و آن کتاب اصل و منشأ نوشته‏ های اسمیت است. یکی از دلایل آنان برای این ادعا اینه که نام‏هایی مانند نفی، لِحی، لابان، و مورونی که چندین بار در کتاب مورمون به کار رفته است، در دست‏نوشته‏ های اسپولدینگ نیز دیده می‏شود. با اینکه ادعا می‌شود اصل کتاب مورمون در سال ۴۲۸ میلادی نوشته شده‌است، ولی در ترجمه ژوزف اسمیت حدود ۲۵۰۰۰ واژه آن عیناً از ترجمه انگلیسی کتاب مقدس (نسخه جیمزشاه، King James version) که در سال ۱۶۱۱ میلادی به چاپ رسیده، برداشته شده‌است. کلماتی که از زبان عیسی مسیح، پولس، پطرس و یوحنا در انجیل آمده‌است.

اما سرانجام اعتقادات اسمیت و طرفدارانشان مخالفین آنان را به شدت تحریک و عصبانی کرد و در ژوئن 1844 گروهی اسمیت و برادرش هایرُم را در شهر کارتاژ در ایالت ایلینویْز ترور کردند.

پس از جوزف اسمیت، بریگم یانگ بزرگ‏ترین شخصیت کلیسای مورمون جانشینش شد که در گسترش این مذهب نقش زیادی داشت. او در 1847 مورمون‏ها را از ایلینویز به دره سالت لیک برد که مهم‏ترین مرکز مذهبی مورمون‏ها شد. یانگ کمی پس از ورود به این سرزمین مکانی را برای بنای معبد مورمون ها تعیین کرد که ساختن آن چهل سال طول کشید. مورمون‏ها بنای این معبد را بخشی از طرح بنای صهیون می‏دانند.

اعتقادات مورمون ها

یانگ طرفدار سرسخت تعدد همسر بود و گفته ‏شده که خود او27 همسر داشته است. بسیاری از احکام دینی مورمون‏ها از حرفای او سرچشمه می‏گیرد. به عقیده مورمون‏ها جوزف اسمیت در سال 1831 بعد از سوال از خدا در باره انبیایی که بیش از یک همسر داشته ‏اند، اجازه چند همسری یافت. خیلی ها مورمون‏ها را به خاطر چندهمسری آزار دادند و درنهایت یکی از رؤسای بعدی کلیسای مورمون، طی بیانیه ای اعلام کرد که به دستور خداوند تعدد همسر ممنوع شده است.

مورمون‏ها بر اساس کتاب مورمون، آمریکا را سرزمین موعود می‏دانند و معتقدند که (اورشلیم جدید) در آن جا بنا خواهد شد. کتاب مورمون به کشف قاره آمریکا توسط کریستف کلمب، مهاجرت مردم از همه نقاط جهان به این قاره، پیروزی سفیدپوستان بر سرخ‏پوستان و جمهوری بودن نظام ایالات متحده آمریکا اشاره کرده است.

آنها معتقد به بازگشت ده قبیله بنی ‏اسرائیل به اورشلیم جدیدند که در قاره آمریکا بنا خواهد شد و مسیح شخصا بر آن حکومت خواهد کرد و زمین نو خواهد شد. صهیون در عهد عتیق و «اورشلیم جدید» در عهد جدید نماد قدرت سیاسی بنی‏اسرائیل هستند. مورمون‏ها می‏گویند که این دو واژه در کتاب‏های آنان به جامعه خداپرستان اشاره میکنه و ربطی به معانی سیاسی امروزیشون ندارد.

یکی دیگر از اعتقاداتشان این است که کتاب مقدس در هر نسل دستکاری شده و تغییر کرده و به نسل بعدی منتقل شده. آنها بر خلاف سایر مسیحیان که در مراسم عشای ربانی از نان و شراب استفاده می‏کنند، به تدریج آب را جایگزین شراب کردند.

بر خلاف تثلیث‌گرایی مسیحی (وجود سه شخص در یک خدا)، مورمون‌ها عقیده دارند که پدر، پسر و روح القدس سه خدای جداگانه‌­اند. همین‌طور به باور آنها پدر و پسر مانند انسان دارای گوشت لمس کردنی هستند ولی روح القدس جسم گوشتی و استخوانی ندارد بلکه یک شخصیت روحانی است.

کتاب مورمون عیسی مسیح را مخلوق خدا می‌داند. مسیح با انسان‌های دیگر تفاوت چندانی ندارد. او اولین روح زاییده توسط خداست که نامش قبل از زندگی بر روی زمین یهوه بوده‌است. او ابدی است، اما نه تنها او بلکه همه انسان‌ها در روح ابدی‌اند. طبق این نظریه مسیح یکی از روح‌ها بوده که جسم گرفت و حالا یکی از خدایان شده‌است. بر اساس مورمونیزم همه چیز در جهان، از جمله خداوند، در نهایت توسط اصول و قوانین ماورایی ابدی اداره می‌شود. مورمون معتقد است که همه موجودات اعم از انسان و حیوان و گیاهان قبلاً به صورت روح خلق شده و بعدا شکل مادی به خود گرفته‌اند.

کلیسای مورمون ها چه طبقه بندی دارد؟

اولین آن ریاست عالیه: این هیئت سه‏ نفره که قدرت و مسئولیت‏ های آن از همه افراد کلیسا بالاتر است از یک رئیس و دو مشاور تشکیل می‏شود. این مقام توسط اسمیت تأسیس شد و خودش ریاست آن را به عهده گرفت. مورمون‏ها معتقدند که پطرس، یعقوب و یوحنا چنین هیئتی را به ریاست پطرس تشکیل داده بودند. اعضای کلیسا در انتخاب این افراد نقشی ندارند و معتقدند که آنان اقتدار خود را از خداوند گرفتند.

طبقه بعدی شورای دوازده رسول: این شورا دومین مقام حاکم بر کلیساست و اعضای آن را ریاست عالیه برمی‏گزیند. وظیفه این شورا گسترش و تقویت کلیسای مورمون است.

بعدی شورای هفتاد نفره: فعالیت‏های این شورا هم زیر نظر شورای دوازده رسول است.

همه اعضای این گروه‏ ها و کشیش‏های کلیسای مورمون مرد هستند. زنان اجازه کشیشی ندارند، ولی می‏توانند با عضویت در نهادهای دیگه، در خدمت به کلیسا مشارکت داشته باشند.

تعالیم کلیسای مورمون از زمان شروع تا حالا دستخوش تغییرات زیادی شده‌است. انبیای این کلیسا بارها نظرات انبیای قبل از خود را نقض کرده‌اند. امروزه کلیسای مورمون اعلام کرده‌است که هیچ پیامبری حق آوردن پیامی را از طرف خدا ندارد، مگر آنکه به تأیید شورای رهبران کلیسا برسد. کلیسای مورمون در سرتاسر جهان حدود 15 ملیون پیرو دارد که اکثر آنان عضو کلیسای عیسی مسیح قدیسان آخرالزمان با مرکزیت سالت لیک سیتی در ایالت یوتا هستند.

ویدیوی تاریخچه مورمون ها

اگر دوست دارید بیشتر از مورمون ها و مورمونیسم بدانید، ویدیوی زیر را تماشا کنید